2024 yılı bütçesi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda
AK Parti Denizli Milletvekili Nilgün Ök, “2024 yılı bütçesi, depremin yaralarını sarmaya hızla devam edilmesinin yanında eğitimden sağlığa, tarımdan sanayiye, enerjiden ulaştırmaya ülkemizin kalkınması için yatırımların sıçrama yaptığı güçlü bir bütçedir.” dedi.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, 2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ve 2022 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi’nin geneli ile Sayıştay raporları üzerinde görüşmeler sürüyor.
CHP Grubu adına söz alan İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, kesin hesap kanun teklifinin, bütçenin gölgesinde kaldığını ve yeterince görüşülemediğini savunarak, bunun bir alt komisyon kurulmasıyla çözüme kavuşturulabileceğini söyledi.
Bütçenin, gelecek yıl için TBMM’den bir ön izin alınması şeklinde değerlendirilebileceğini, kesin hesabın ise açık ve şeffaf şekilde tüm harcamaların görülebilmesi açısından önem taşıdığını dile getiren Türeli, bu bağlamda kesin hesap kanun tekliflerinin daha detaylı görüşülmesini istedi.
Türeli, Orta Vadeli Program (OVP) ile 12. Kalkınma Planı arasında bir uyum bulunmadığını ileri sürerek, “Kalkınma Planı’nın hazırlıklarında başka, OVP’nin hazırlıklarında başka bir kadro mu vardı?” sorusunun akla geldiğini belirtti.
Ekonomideki sorunlara dış dinamiklerin gerekçe olarak sunulduğunu anlatan Türeli, “Döviz kurundaki dalgalanmalar kendi kendine oluşmadı, 2 yıl önce dünyada yükselme eğilimi varken Merkez Bankasının faizleri indirmesi sonucu oluştu. Şimdi ise hiç böyle bir şey olmamış, böyle bir şey yaşanmamış gibi OVP, Kalkınma Planı ile geliniyor.” diye konuştu.
CHP’li Türeli, Merkez Bankasının önceki dönemde neden bu kadar yüksek faiz indirimine gittiğini de sorarak, “(Bu yanlıştı) şeklinde bir açıklama yok. Dış dinamiklerin de mutlaka etkisi olmuştur. Ama ekonomiye etkisini en aza indirecek politika ve tedbirlerin alınması gerekirdi. Ülkenin yangın yerine dönmesinin, ekonomi alanındaki bu sıkıntıların, toplumun bütün bir biçimde mağdur olmasının nedeni, uygulanan yanlış politikalardır. Şarkı da var ‘Kaybolan yıllar’ diye. Ben, bu 2 yıllık dönemi, kaybedilmiş bir dönem olarak görüyorum.” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin kalıcı dezenflasyon sürecine nasıl gireceğini de soran Türeli, “Vergilerdeki artış oranı yüzde 73,5. Bu, enflasyonun çok üzerinde bir oran. Bu kadar yıldır indiremediğiniz enflasyonu nasıl kısa sürede indireceksiniz? Aslında ‘seçime kadar idare edelim’ anlayışı var. Türkiye, seçimden sonra ciddi kemer sıkma politikaları, sıkıntıların faturasını vatandaşın sırtına yıkacak uygulamalarla karşı karşıya kalacak.” yorumunda bulundu.
“Cem Yılmaz bütçesi gibi…”
HEDEP Grubu adına söz alan Muş Milletvekili Sezai Temelli, 2024 yılı bütçesinde toplumun ihtiyaçlarının dikkate alınmadığını savundu.
Toplumsal eşitsizlik ve adaletsizlikleri artıran, demokratik anlayıştan uzak bir bütçe olduğunu savunan Temelli, Meclisin bütçe hakkının ihlal edildiğini ileri sürdü. TBMM’nin denetim hakkı bağlamında ise Sayıştay’ın 8 bin bulgusundan 8’i üzerinde bile komisyonda görüşme yapılamayacağını belirten Temelli, denetim hakkının da ihlal edildiğini savundu.
Temelli, 2024 yılı bütçesinin, “Cem Yılmaz bütçesine benzediğini” ve “şaka gibi olduğunu” iddia ederek, ekonomideki “felaketi” bütçe açığı verilerinin ortaya koyduğunu söyledi.
Temelli, “Bir borsa deyimiyle açığa satış yapıyorsunuz. Bunun bir karşılığı yok. Enflasyonist bir bütçe. Enflasyonla mücadele etmeyi amaçlıyor ama bütçenin dörtte biri açık. Bu durumda bir seçim bütçesi var karşımızda. Mart seçimlerine giderken enflasyonist bir seçim bütçesiyle karşı karşıyayız. Devasa bir bütçe açığıyla geliyorsunuz. 2024 yılı sonunda ne ile karşılaşacağımızı tahmin edebiliriz.” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin yaşadığı yoksulluğun en önemli nedeninin “savaş bütçesi” olduğunu iddia eden Temelli, savunma sanayi ihracatında büyük bir artışla cari açığın kapatılması hedefinin bulunduğunu savundu. Temelli, “Kürt düşmanlığından beslenerek, savaşı sürekli kılarak ekonomiyi düzeltmeye çalışıyorsunuz.” dedi.
AK Parti’li milletvekilleri, Temelli’ye “Kürt düşmanı sizsiniz. Dağa kaçırılan kız çocuklarına bakın” diye tepki gösterdi.
Komisyonda HEDEP ve AK Parti’li milletvekilleri arasında tartışma yaşandı.
Temelli, “Gezi Parkı olaylarının” bütçe üzerinde bir etkisi olmadığını da söyleyerek, sorunun doğru tespit edilmemesi halinde çözüm üretilmesinin mümkün olamayacağını ifade etti.
“Faiz borcu neredeyse yüzde 100 artmış”
Saadet Partisi Grubu adına konuşan İstanbul Milletvekili Selim Temurci, bütçelerin en önemli amacının, fiyat istikrarı ve gelir adaletini sağlamak olduğunu dile getirerek, “Sürekli bunu hedeflemiş, af buyurun, fiyat istikrarında çuvallamış ve gelir adaletinde OECD ülkeleri arasında en kötülerden biriysek, burada çok ciddi sorun olduğunu ifade etmemiz lazım.” diye konuştu.
Bütçe açığı verilerine işaret eden Temurci, “Bütçe açıklarını karşılamak için para lazım. Bütçede devlet gelirlerinin çok önemli bir kısmı ortalama gelir seviyesindekilerin, asgari ücretlinin üzerine yıkılmış. Türkiye’deki fakirleşmenin temelinde de bu var.” ifadelerini kullandı.
Temurci, vergilerin yetmediği noktada devletin borç alarak bütçe açığını kapatmaya çalışacağına işaret ederek, “Toplam 200 milyar doların üzerinde borcumuz var. Şu anda paraya ihtiyacımız var. Sayın Bakan Mehmet Şimşek sağ olsun dolaşıyor. Türkiye’ye sermaye getirmeye çalışıyoruz, swap diye dolaşıyoruz.” dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, daha önce dile getirdiği faiz giderlerinin düşürülmesi gerektiğine yönelik söylemini alkışladıklarını da ifade eden Temurci, “Bu bütçe açığı sadece pandemiyle izah edilebilir mi? 2022 ile 2023 yılları arasında neredeyse yüzde 100 artmış bir faiz borcu var devletin sırtında.” şeklinde konuştu.
“Kesin hesapları inceleme komisyonu kurulması gerekiyor”
MHP Grubu adına söz alan İstanbul Milletvekili İsmail Faruk Aksu, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin 6. bütçesi olan 2024 yılı bütçesinin, OVP ve 12. Kalkınma Planı hedefleriyle uyumlu şekilde hazırlandığını belirtti.
Bütçeden en büyük payın yüzde 14,6 ile eğitime ayrıldığını anımsatan Aksu, “Eğitime ve gençliğe yapılacak yatırımın Türkiye’nin geleceği için yapılmış en değerli yatırım olduğunu düşünüyor; çocuklarımızın umutlarının yeşertilmesini, gençliğin beklentilerinin karşılanmasını ihmal edilemez bir gereklilik olarak görüyoruz.” diye konuştu.
Sosyal yardım programlarıyla hiç kimseyi sahipsiz bırakmayacak bir sosyal destek sistemi ve sosyal devlet anlayışının hakim olduğuna dikkati çeken Aksu, bütçede sosyal yardım harcamalarına ayrılan kaynağın 497 milyar liraya yükseltildiğini ve bu tutarın 2024 yılı bütçesinin yüzde 4,5’ine tekabül ettiğini bildirdi.
MHP’li Aksu, ekonomik olumsuzlukların vatandaşlara yansıtılmaması için toplum kesimlerinin enflasyona karşı korunmaya çalışıldığına işaret ederek, “Uygulanan politikalar ve atılan bu adımlar sonucunda 2024 yılının ikinci yarısından itibaren kalıcı bir dezenflasyon sürecine girileceğinin öngörülmesi, Türkiye ekonomisinin en önemli sorun alanı olan enflasyonla mücadelede de somut sonuçların alınacağı bir süreci başlatacaktır.” ifadesini kullandı.
Sağlanan siyasi istikrar zemininde, ekonomide atılan yeni adımların, uygulamaya konulan kararlı ve güven verici politikaların iç ve dış piyasalarda Türkiye ekonomisine olan güveni artırdığını vurgulayan Aksu, “MHP olarak üreten, istihdam yaratan, üretilen değerden herkesin adil pay almasını mümkün kılan ve gelir dağılımını adaletli hale getiren, nimet ve külfetin bütün kesimlerce hakça paylaşımına dayanan bir ekonomik ve toplumsal uzlaşmanın tesis edilmesine öncelik veriyoruz. Bu doğrultuda, devletin kamu giderlerini karşılamada temel gelir kaynağı olan vergileri herkesin mali gücüne göre ödemesini sağlayacak reformist adımların atılmasını gerekli görüyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Aksu, öte yandan kesin hesapların denetimi için daimi bir ihtisas komisyonu olarak “kesin hesapları inceleme komisyonu” kurulması gerektiğini de söyledi.
“Enflasyonu yeniden tek haneli rakamlara indireceğiz”
AK Parti Denizli Milletvekili Nilgün Ök, bütün dünyanın bugüne kadar sınanmadığı zor bir süreçten geçtiğini dile getirerek, salgın, savaşlar, ekonomik krizlerin devamında istikrarsızlaşmaya yol açtığını anlattı.
Türkiye’nin, gerek coğrafi konumu gerekse diplomatik duruşuyla bu süreçlerden etkilendiğini belirten Ök, “Dünyanın ekonomik ve sosyal açıdan türlü zorluklarla sınandığı bir dönemde, hükümetlerimizin hayata geçirdiği önemli, isabetli politikalar ve icraatlarımızla ülkemiz pek çok alanda gelişmekte olan ülkelere göre olumlu bir şekilde ayrışmayı başarmıştır.” diye konuştu.
2024 yılı bütçesinde ihracatta önemli bir artış oranı hedeflendiğini dile getiren Ök, “Akılcı adımlarla enflasyonu yeniden tek haneli rakamlara indireceğiz. Halkımızın alım gücünü de artıracağız.” dedi.
Bütçedeki makro ekonomik hedefleri sıralayan Ök, “2024 yılı bütçesi, depremin yaralarını sarmaya hızla devam edilmesinin yanında eğitimden sağlığa, tarımdan sanayiye, enerjiden ulaştırmaya ülkemizin kalkınması için yatırımların sıçrama yaptığı güçlü bir bütçedir.” ifadelerini kullandı.
AK Parti’li Ök, Türkiye’nin, savunma sanayine yönelik harcama tutarının azaldığını çünkü bu alanda yerli üretimin arttığını belirterek, “Bütçemiz asla savaş bütçesi değildir. Sayın Cumhurbaşkanı’mızın savaşlara karşı duruşu bellidir; Rusya-Ukrayna savaşında, İsrail-Filistin çatışmasında da bunu görüyoruz.” diye konuştu.
Partisinin “Kürt düşmanlığı yapmadığını” ve Türkiye’yi bir bütün olarak gördüğünü vurgulayan Ök, “Ayrıştıran, Kürt kardeşlerimizin duygularıyla oynayan sizlersiniz. Artık eskisi gibi onları kandıramadığınız, müdahale edemediğiniz, kız çocuklarını dağa çıkaramadığınız için rahatsız oluyorsunuz.” sözlerini sarf etti.
HEDEP Kars Milletvekili Gülüstan Kılıç Koçyiğit’in “Kız çocuklarını dağa kaçırdığımızı nasıl söylersiniz?” şeklinde tepki göstermesi üzerine Ök, “Gerçekleri söylüyorum.” ifadesini kullandı.
Bu sırada Ök ile Koçyiğit arasında tartışma yaşandı.
Komisyon Başkanı Mehmet Muş, milletvekillerinin karşılıklı olarak fikir ve eleştirilerini dile getirdiğini söyledi.
HEDEP’li Temelli ise tutanaklara bakılarak, kendilerine yönelik suçlamanın geri alınmasını talep etti.
CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, şans oyunlarına değinerek, “Devlet eliyle milleti kumarbaz yaptınız. Millet para kazanma olasılığını görmüyor, şans oyunlarına yöneldi. Tüpçüye verdiğiniz Milli Piyango’da her türlü şans oyunu var. İnternette her türlü şans oyunu, bahis görüyoruz. Fakir fukarayı bu duruma düşüren sizin uyguladığınız politikalar.” diye konuştu.
Merkez Bankasının faiz kararları aşağı yönlüyken seçim sonrasında önemli oranda artış yaşandığına işaret eden Ağbaba, “Nas gitti.” ifadesini kullandı.
Bu arada Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, görüşmeler sırasında siyasi parti grup sözcülerine de bilgi vererek, Komisyondan kısa bir süre ayrıldı. Bu sırada Komisyon çalışmalarına Yılmaz’ın yerine, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan katıldı.
